Opodatkowanie obywateli polskich pracujących w Danii

Opodatkowanie obywateli polskich pracujących w Danii

W związku z podwójnym opodatkowaniem Polaków pracujących m.in. w Wielkiej Brytanii i Danii, pojawiło się wiele różnych wypowiedzi i stanowisk. Zastosowanie się do niektórych z nich może być bolesne i szkodliwe dla podatników. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie źródeł problemu, osób których on dotyczy i możliwości zmniejszenia ryzyka zapłacenia podwójnie podatku dochodowego.

Źródła problemu - nieograniczony obowiązek podatkowy a Polacy pracujący za granicą

Zdecydowana większość wyjeżdżających pracuje w Danii legalnie, opłacając przy tym wynikające z przepisów wewnętrznych prawa duńskiego składki ubezpieczeniowe, emerytalne oraz podatki dochodowe. Jako podatnicy polscy, pracownicy Ci podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce i zobowiązani są dokonać ostatecznego rocznego rozliczenia podatkowego zgodnie z przepisami polskiego prawa podatkowego, z uwzględnieniem adekwatnych postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

{viewonly=special, registered} 

Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają na szczęście nie wszyscy Polacy pracujący w Polsce, a jedynie Ci którzy zamieszkują w trakcie danego roku na terytorium Polski co najmniej 185 dni. Biorąc pod uwagę ten warunek, zdecydowana większość Polaków zarabiających w Danii nie jest zobowiązana do zapłaty podatku w Polsce. Osoby te powinny zadbać o zgromadzenie dokumentacji potwierdzającej, że w danym okresie przebywały na terytorium Danii. Sposób udokumentowania pobytu poza Polską może być różnorodny. Warto gromadzić i przechowywać np. rachunki za mieszkanie, telefon, inne opłaty ponoszone w Daniii.

Zgodnie z przepisami polskimi oraz postanowieniami ww. umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli obowiązek opodatkowania wszystkich uzyskanych dochodów, powstaje w tym państwie, w którym podatnik ma stałe miejsce zamieszkania, bądź - w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania - w państwie, w którym podatnik ma ośrodek interesów życiowych.

Kto zapłaci podwójnie, czyli ośrodek interesów życiowych

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce mają osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania w Polsce, przy czym rozumie się przez to fizyczne zamieszkiwanie w kraju oraz uwzględnia się zamiar zamieszkiwania w Polsce. Oznacza to, iż osoba wyjeżdżająca za granicę, na krótszy bądź dłuższy okres, zamierzająca jednak powrócić do Polski, nie przestaje być podatnikiem polskim.

Ze względów praktycznych, zamiar pozostania albo opuszczenia Polski rozpoznaje się po zewnętrznych oznakach postępowania podatnika (wyjazd z rodziną, zbycie majątku zgromadzonego w Polsce itd. traktowane będzie jako zamiar opuszczenia terytorium kraju). Fakt dopełnienia formalności administracyjnych związanych z zameldowaniem/wymeldowaniem nie będzie miał za to żadnego wpływu na status podatnika.

Znaczenie przedstawionej koncepcji nieograniczonego obowiązku podatkowego sprowadza się do stwierdzenia, iż osoby, które wyjechały z Polski do pracy w innym państwie, jeżeli nie wiążą swojej przyszłości z tym krajem (tzn. nie przeniosły miejsca zamieszkania/ośrodka interesów życiowych do tego kraju, np. poprzez wyjazd z małżonkiem, dziećmi itd.), podlegają nadal nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.

Oznacza to, że ryzyko opodatkowania w Polsce dotyczy osób, które wyjechały, pracują, a jednocześnie przesyłają pieniądze bliskim w Polsce.

Jak działa umowa o unikania podwójnego opodatkowania z Danią?

Zgodnie z przyjętymi na arenie międzynarodowej regułami, unikanie podwójnego opodatkowania w zakresie podatków dochodowych następuje zgodnie z postanowieniami dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawieranych pomiędzy zainteresowanymi państwami.

Rzeczpospolita Polska jest stroną 80 umów, prowadzone są również negocjacje dalszych konwencji. Umowy te w przeważającej większości oparte są na modelu wypracowanym przez Organizację do spraw Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. OECD), obejmującym zagadnienia podziału pomiędzy państwa - strony prawa do opodatkowania dochodów uzyskiwanych z różnych źródeł (m.in. z pracy najemnej). Umowy przewidują, że niektóre dochody mogą być opodatkowane tylko w jednym z państw, a niektóre w obydwóch państwach: w takiej sytuacji, w celu zmniejszenia obciążenia podatników, stosowana jest odpowiednia metoda unikania podwójnego opodatkowania zawarta w danej umowie.

a) metoda odliczenia (zwana również kredytem podatkowym): polegająca na umożliwieniu pomniejszenia podatku należnego w jednym z państw o podatek zapłacony w drugim państwie,

b) metoda zaliczenia z progresją (zwana również metodą zwolnienia): polegająca na zsumowaniu dochodów uzyskanych w obydwóch państwach, ustaleniu stopy procentowej podatku według obowiązującej w danym państwie skali podatkowej oraz zastosowaniu tak ustalonej podwyższonej stopy procentowej tylko do dochodu uzyskanego w jednym z umawiających się państw.

Specyfika powyższych metod polega na tym, iż stosując metodę odliczenia, nawet podatnik nieuzyskujący dochodów w państwie zamieszkania, musi wykazać dochody osiągnięte w drugim państwie, co oznacza konieczność złożenia rocznego rozliczenia podatkowego. Stosując metodę zaliczenia z progresją (zwolnienia) nie ma konieczności składania rocznego rozliczenia podatkowego w państwie zamieszkania, jeżeli nie uzyskało się w nim żadnych dochodów w danym roku podatkowym.

Rzeczpospolita Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania ze wszystkimi państwami europejskimi, w tym z Danią. Umowa z Danią przewiduje metodę odliczenia.
W konsekwencji, osoby pracujące w Danii, jeżeli nie wiążą swojej przyszłości z tym państwem, pozostają podatnikami polskimi i ciążą na nich określone obowiązki - złożenia rocznego rozliczenia podatkowego w Polsce do 30 kwietnia następnego roku oraz - ewentualnie - zapłaty obliczonego zgodnie z postanowieniami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatku (po odjęciu podatku zapłaconego w Danii).

 
Kiedy fiskus zapuka do drzwi?

Biorąc pod uwagę niesprawność polskiego fiskusa, w praktyce urzędnik skarbowy zapuka do naszych drzwi najprawdopodobniej dopiero w

wyniku donosu. W zeszłych latach liczba donosów do aparatu skarbowego wynosi ponad 300 tysięcy rocznie. Dlatego Polacy pracujący w Anglii lub Danii mogą mieć problemy z urzędem dopiero, gdy zawistny sąsiad (czasem, niestety – także członek rodziny) napisze list do urzędu, wskazując że np. dana osoba kupiła mieszkanie, dom, lub nowy samochód, a oficjalnie przecież nie osiąga dochodów pozwalających na taki zakup.
Inna sytuacja w której najprawdopodobniej zaczną się problemy, to pójście przez podatnika do urzędu z prośbą o wyjaśnienia, czy dana osoba powinna płacić podatek w Polsce. Takie działanie jest de facto samodenuncjacją, czyli dobrowolnym ściągnięciem problemów na własną głowę, czego nie polecam.

Najrzadsza będzie sytuacja, w której postępowanie w sprawie zaległości podatkowej w Polsce rozpocznie się na podstawie informacji o zarobkach przesłanych do Polski przez duńskie służby skarbowe.

Więcej o rozliczeniu się z dochodzu uzyskanego za granicą w następnym artykule juz niedługo...

 Tekst na podstawie wypowiedzi Przemysława Wiplera

{moscomment}

{/viewonly}