Polskie ksiazki o Danii

[Tula]

Mala z Aarhus kiedys pisala o Iwaszkiewiczu, pozwole sobie przypomniec:

Na przyklad niewiele osob wie, ze J.Iwaszkiewicz przez kilka lat byl sekretarzem poselstwa polskiego w Kopenhadze (lata 30. XXw). W latach 60. napisal ksiazke o Danii, kulturze dunskiej i literaturze skandynawskiej zatytulowana "Gniazdo łabędzi. Szkice z Danii". Ksiazke mozna wypozyczyc w Biblioteket.dk.
Dania, zwlaszcza Kopenhaga z opowiadan Iwaszkiewicza jest inna od dziejszej...

A ja dzis skonczylam czytac ksiazke, ktora chcialam goraco polecic. To wydana dwa lata temu powiesc "Asystent smierci" autorstwa Bronislawa Swiderskiego. Autor jest emigrantem z ´68 roku i to okreslilo jego miejsce w Danii oraz postrzeganie pewnych spraw, stad ta ksiazka jest summa jego przemyslen na temat Danii, Polski, kondycji swiata i ludzi. Warstwa powiesciowa jest najmniej wazna i chyba najslabsza strona ksiazki, bo na sile prowadzona akcja rozprasza uwage od tego, co istotne. Moze dlatego czytalam ja az siedem miesiecy, nie z powodu trudnosci, ale po kazdym rozdziale musialam odetchnac, poukladac sobie w glowie pewne rzeczy. Wydaje mi sie, ze zamiast ubierac swoje felietony w powiesciowy kostium mogl Swiderski spokojnie wydac to jako zbior, bo pisal juz wczesniej zarowno w gazetach dunskich, jak i polskich. Tak czy owak, jest to mocna rzecz, momentami oskarzycielska i wydaje mi sie wazna, zwlaszcza w obecnej dyskusji o emigrantach. Ponizej fragment, ktory mnie uderzyl jak obuch podczas czytania:

Nieraz przychodzi mi do glowy, ze losy przesladowanych w Europie w latach 20. i 30. Zydow sa jakos podobne do biografii wielu Arabow. Oczywiscie Zydzi nie zabijali chrzescijan, nie palili ich flag i kosciolow -- ale wcale nie unikneli strasznego losu. Mieszkancy Europy musza miec wroga, aby dac ujscie gromadzacej sie w nich nienawisci. Moze nawet, aby uchronic samych siebie od tej nienawisci, tak latwo nazywaja innych-- obcymi? Byc moze ta dawna, teraz nieco glebiej schowana, nienawisc do Zydow i ta nowa, tak jawna wobec muzulmanow, maja wspolny korzen, i mowiac o jednej, wciaz opowiadam takze o drugiej?...