Polacy przez co najmniej 2 lata od dnia wstąpienia Polski do UE będą musieli ubiegać się o pozwolenie na pracę i pobyt. Podjęcie pracy, także sezonowej, wymaga uzyskania stosownego zezwolenia. Podjęcie pracy bez wymaganego zezwolenia jest nielegalne.
Obywatele polscy mający środki utrzymania mogą pozostawać w Danii przez okres 6 miesięcy w celu poszukiwania pracy. Mają w tym czasie dostęp do ofert pracy w duńskich urzędach pracy (Arbejdsformidlingen).
Poszukiwani pracownicyMożliwości otrzymania pracy w Danii są bardzo ograniczone. Jeżeli na rynku występuje zapotrzebowanie na określone profesje, wówczas pojawia się szansa znalezienia pracy. W innych przypadkach szanse mają tylko profesjonaliści i osoby z dużym doświadczeniem zawodowym. Popularne są wyjazdy do pracy sezonowej w gospodarstwach rolnych.
PobytObywatele polscy mający środki utrzymania mogą pozostawać w Danii przez okres 6 miesięcy w celu poszukiwania pracy. Mają w tym czasie dostęp do ofert pracy w duńskich urzędach pracy (Arbejdsformidlingen).
Pozwolenie na pobyt wydaje Duński Urząd Imigracyjny (Udlændingestyrelse).
Pracownicy pochodzący z Polski mogą otrzymać pozwolenie na pracę i pobyt w Danii pod warunkiem, że otrzymają oni pracę na pełny etat. Kwestię tę reguluje zbiorowy układ pracy. Osoby starające się o pracę w Danii nie mogą jej podjąć zanim nie otrzymają pozwolenia na pobyt wydanego przez Duński Urząd Imigracyjny. Pozwolenie to dotyczy tylko tych zawodów, dla których jest wydawane. Jeżeli dana osoba otrzyma nową pracę musi wystąpić o nowe pozwolenie na pobyt. Jeżeli okres zatrudnienia wygaśnie lub praca zostanie zakończona w inny sposób, wówczas pozwolenie na pobyt zostaje cofnięte.
Członkowie rodzin osób poszukujących pracy w Danii mogą im towarzyszyć pod warunkiem, że posiadają oni zakwaterowanie zgodne ze standardem obowiązującym w Danii.
Obywatele UE/EOG mogą przebywać w celach turystycznych w Danii maksymalnie przez 3 miesiące, natomiast osoby poszukujące pracy mogą przebywać maksymalnie do 6 miesięcy pod warunkiem, że będą w stanie samodzielnie się utrzymać.
1 lipca 2002 r. w Danii ustanowiono specjalne przepisy dotyczące branż, w których występuje niedobór kadr (jobkort-ordning). Oznacza to, że obcokrajowiec, który otrzyma pracę w takiej branży może natychmiast otrzymać pozwolenie na pracę. Przepisy te mają zastosowanie do niektórych sektorów przemysłu, pracowników naukowych w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych, lekarzy i pielęgniarek. Dla tych grup zawodowych pozwolenie na pobyt może zostać wydane maksymalnie na 3 lata.
Procedura wydania pozwolenia na pobytAby otrzymać pozwolenie na pobyt dana osoba musi posiadać konkretną ofertę zatrudnienia lub umowę o pracę u konkretnego pracodawcy. Jednakże przez pierwsze 6 miesięcy po wjeździe na teren Danii, osoba pracująca nie musi posiadać pozwolenia na pobyt. Jest to czas, który zainteresowane osoby powinny wykorzystać na poszukiwanie pracy.
Pozwolenia na pobyt i pracę wydawane są zazwyczaj nie dłużej niż na 1 rok i nigdy nie na dłużej niż na czas określony w umowie o pracę.
W odniesieniu do polskich pracowników wniosek o przyznanie prawa pobytu i pracy składany jest zazwyczaj w ambasadzie/konsulacie duńskim w Warszawie (ul. Rakowiecka) 19 przed wyjazdem do Danii. Wniosek (formularz dostępny w konsulacie w Warszawie) musi zawierać poza paszportem i fotografią kopię kontraktu lub umowy, informację na temat warunków płacowych i socjalnych oraz dokładny opis wykonywanej w Danii usługi (patrz
http://www.ambwarszawa.um.dk).
Wydanie zezwolenia wiąże się bezpośrednio z charakterem świadczonej pracy. Przepisy duńskie mówią o zatrudnianiu pracowników z zagranicy w tych dziedzinach, w których wymaga tego interes gospodarczy państwa. Chodzi głównie o kadrę kabusewniczą oraz specjalistów. Duński Urząd Imigracyjny przed wydaniem ostatecznej decyzji zasięga opinii jednego z regionalnych urzędów pracy oraz właściwych ze względu na rodzaj wykonywanej pracy związków zawodowych. Na ogół opinia tych dwóch instytucji decyduje o przyznaniu lub nie prawa do pobytu i pracy.
Procedura przyznania prawa do pobytu i pracy trwa około 2 miesięcy. Odpowiedź udzielana jest przez ambasadę lub urząd konsularny, w którym wniosek został złożony. Od negatywnej decyzji Urzędu Imigracyjnego można się odwołać za pośrednictwem duńskiej placówki dyplomatycznej do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Danii.
Jeżeli osoba zamierza zmienić pracodawcę, musi ponownie ubiegać się o o przedłużenie pozwolenia na pracę i pobyt. Wniosek o przedłużenie składany jest bezpośrednio w Urzędzie Imigracyjnym w Kopenhadze lub na posterunku policji, w zależności od miejsca pobytu, najpóźniej 15 dni przed upływem ważności posiadanego pozwolenia.
Pozwolenie na pracęPrzed rozpoczęciem pracy w Danii osoby poszukujące pracy muszą posiadać pozwolenie na pobyt (patrz wyżej) i pozwolenie na pracę. Nie ma opłat w związku z uzyskaniem pozwolenia na pracę.
Osoby starające się o pracę powinny wysłać formularz zgłoszeniowy do najbliższej duńskiej ambasady (patrz wyżej), Duńskiego Urzędu Imigracyjnego (Danish Imigration Service, Ryesgade 53, 2100 Copenhagen) lub lokalnego posterunku policji w Danii.
W wyjątkowych sytuacjach, np. jeżeli brak jest umowy o pracę, przypadek taki może zostać rozpatrzony przez lokalne władze.
Po otrzymaniu zezwolenia na pobyt i pracę należy dokonać rejestracji w lokalnym biurze rejestrowym. Uzyskuje się wówczas numer do celów ubezpieczenia społecznego (numer CPR). Jest on niezbędny np. przy korzystaniu z publicznej opieki zdrowotnej.
Procedura dla pracodawców poszukujących pracowników będących obywatelami Polski
Pracodawca musi wypełnić formularz informacyjny i wysłać go do Duńskiego Urzędu Imigracyjnego oraz częściowo wypełnić formularz i wysłać go do osoby poszukującej pracy (patrz). Praca musi być w pełnym wymiarze (37 godzin tygodniowo).
Pracodawca musi podpisać zbiorowy układ pracy lub też dana praca musi być wykonywana w odpowiednich warunkach zgodnie z duńskimi wymogami pracy i wynagrodzenia.
Pracodawca musi być zarejestrowany zgodnie z prawem podatkowym.
Pracodawca nie może angażować się w strajki, lokaut i pikiety.
Formularze wniosków dla pracodawców dostępne są ma stronach Duńskiego Urzędu Imigracyjnego:
http://www.udlst.dk.
Prawo pracyUmowa o pracę
Minimalny wiek na zawarcie umowy o pracę to 15 lat. Umowa o pracę może zostać zawarta zarówno pisemnie, jak i ustnie. Jednakże, jeśli umowa została zawarta na dłużej niż miesiąc i więcej niż 8 godzin tygodniowo, pracodawca musi sporządzić umowę o pracę lub dostarczyć pisemne potwierdzenie zatrudnienia.
Umowa o pracę powinna zawierać szczegóły dotyczące wynagrodzenia, miejsca pracy, godzin pracy, urlopu oraz okresu wypowiedzenia, a także specyfikację układów zbiorowych regulujących dany rodzaj pracy i zazwyczaj zawierana jest na czas nieokreślony.
Umowa na czas określony nie może przekraczać 3 miesięcy. Okres wypowiedzenia w tym wypadku wynosi 14 dni. Jednakże za porozumieniem stron, okres wypowiedzenia może być krótszy.
Warunki zawarte w umowie nie mogą być mniej korzystne niż przyjęte dla określonej branży.
Jeśli zatrudnienie trwa dłużej niż miesiąc i przeciętny wymiar czasu pracy wynosi więcej niż 8 godzin tygodniowo, pracodawca zobowiązany jest przekazać pracownikowi informacje o danym miejscu pracy, zakresie obowiązków i nazwie stanowiska piastowanego przez pracownika, terminie rozpoczęcia pracy, okresie trwania zatrudnienia (jeśli jest to umowa na czas określony), urlopie i wynikających z niego prawach, okresie wypowiedzenia umowy, wynagrodzeniu za pracę i zasadach wypłacania wynagrodzenia, godzinach pracy, specyfikacji układu zbiorowego regulującego dany typ pracy.
Praca w domu
Najlepszym przykładem charakteryzującym sytuację osoby wykonujące pracę w domu są opiekunki do dzieci. Opiekunki zazwyczaj mają pod opiekę od 5 do 10 dzieci pod swoim dachem. W Danii jest zarejestrowanych około 20 000 opiekunek. Są one nadzorowane przez lokalne instytucje, które często dokonują inspekcji ich domów. Domy opiekunek muszą spełniać określone wymagania, takie jak np. odpowiednie warunki sanitarne, przyjazne otoczenie, miejsce i przedmioty do zabawy. Opiekunki muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
Au pair
Au pair mieszka z rodziną duńską, której pomaga w obowiązkach domowych (sprzątanie, gotowanie oraz opieka nad dziećmi) otrzymując w zamian wyżywienie, zakwaterowanie oraz kieszonkowe, od którego musi opłacić podatek!
Au pair pracuje nie więcej niż 5 godzin dziennie przez 6 dni w tygodniu. Dodatkowo czasami zajmuje się dziećmi wieczorami.
Obowiązkiem au pair jest uczęszczanie na lekcje językowe.
Minimalny wiek dla au pair w Danii to 17 lat, jednakże większość agencji pośredniczących przyjmuje osoby od 18 roku życia.
Czas pracyTydzień pracy w Danii wynosi 37 godzin. Jednakże pracownicy wykonujący swoje obowiązki na zmiany lub pracujący w nocy pracują mniej niż 37 godzin tygodniowo. Pracownikowi przysługuje 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu 24 godzin oraz 1 dzień odpoczynku na 7 dni, licząc od następnego dnia po ostatni dniu wolnym od pracy. Zasady te nie obowiązują we wszystkich sektorach, np. w rolnictwie.
Większość układów zbiorowych stanowi, że normalny dzień pracy powinien zawierać się między 7.00 a 18.00.
Praca nocna nie jest zabroniona, jeśli pracodawca udowodni, że istnieje taka potrzeba. Nie można zatrudniać pomiędzy godziną 20.00 a 6.00 młodzieży poniżej 18 roku życia.
Umowa na pół etatu przewiduje pracę w wymiarze 15 – 30 godzin tygodniowo.
Nadgodziny
Nadgodziny wynoszą 150% lub 200% podstawowej stawki.
Definicja nadgodzin uzależniona jest od tego, co stanowią układy zbiorowe. Jedne stanowią, że nadgodziny są to godziny wypracowane w okresie całego tygodnia, inne przyjęły, że nadgodziny są to godziny, jakie zostały przepracowane ponad normę w ciągu dnia.
Wynagrodzenie
W Dani nie wprowadzono minimalnej pensji dla całego rynku pracy. Układy zbiorowe ustanawiają minimalne pensje oddzielnie dla poszczególnych sektorów.
Wynagrodzenie ustalane jest przeważnie jako stawka za miesiąc, dzień lub godzinę (wypłacane raz lub dwa razy w miesiącu).
Pracodawca wypłaca pensją po odliczeniu podatku.
Święta narodowe, będące dniami wolnymi od pracy:Nowy Rok,
Wieki Czwartek,
Wielki Piątek,
Poniedziałek Wielkanocny,
Czwarty Piątek po Wielkanocy,
Czwartek Wniebowstąpienia,
Dzień Konstytucji 5 czerwca,
Boże Narodzenie (25, 26 grudnia).
Praca w czasie Świąt Państwowych uprawnia do otrzymania wynagrodzenia w wysokości 200%.
Urlop wypoczynkowyKażdemu pracownikowi z przynajmniej rocznym stażem pracy przysługuje 30 dni płatnego urlopu. Pracownik, który w roku poprzedzającym chęć skorzystania z urlopu wypoczynkowego nie był zatrudniony, ma prawo do 30 bezpłatnych dni urlopu.
Urlop musi być wykorzystany między 2 maja obecnego roku a 1 maja przyszłego roku. Z 15 dni urlopu pracownik powinien skorzystać w okresie między 2 maja a 30 września.
Bezrobotnym przysługuje prawo poboru zasiłku na wakacje.
Urlop chorobowyPracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości pensji przez 52 tygodnie w ciągu 18 miesięcy (jeśli pracownik pozostawał w stosunku pracy przez co najmniej 13 miesięcy przed chorobą i przepracował nie mniej niż 120 godzin). Wysokość zasiłku nie może jednak przekroczyć 3 267 DKK na tydzień bądź 88.30 DKK za godzinę.
Urlop macierzyńskiKobiety są uprawnione do 4-tygodniowego (czasami 8-tygodniowego) urlopu przed urodzeniem dziecka i zobligowane do 2-tygodniowego urlopu po pojawieniu się dziecka. Następnie wedle uznania matce przysługuje 12 tygodni urlopu macierzyńskiego. W momencie uzyskania przez dziecko 14 tygodnia życia, rodzicom przysługuje jeszcze 32 tygodniowy urlop. Jedno z rodziców może wykorzystać 32 tygodnie urlopu lub oboje po 16 tygodnie każde. Omawiane 32 tygodnie mogą zostać przedłużone o 8 tygodni. Zasady te odnoszą się także do adopcji.
Aby skorzystać ze wspomnianych wyżej przywilejów, osoba korzystająca z tego rodzaju urlopu musi być związana z rynkiem pracy co najmniej 13 tygodni i mieć przepracowanych nie mniej niż 120 godzin.
Urlop rodzicielskiZgodnie z prawem jednemu z rodziców przysługuje 10-tygodniowy urlop rodzicielski, który może zostać podzielony między rodziców. Urlop ten przysługuje rodzicom, których pociechy są w wieku do 8 lat.
Ponadto, urlop rodzicielski może zostać udzielony na okres od 13 do 52 tygodni.
Ustanie stosunku pracyPracodawca może zwolnić pracownika z pracy, jeśli występuje ku temu rzeczywiste przyczyna. Może on również zagrozić pracownikowi zwolnieniem na wypadek powtarzających się nieprawidłowości ze strony pracownika. Ma to miejsce w ekstremalnych przypadkach, np. jeśli pracownik popełnił przestępstwo.
Jeśli okaże się, że zwolnienie było nieuzasadnione, pracownikowi należy się odszkodowanie (w wysokości od miesięcznego wynagrodzenia do trzy miesięcznej pensji, w zależności od stażu pracy).
Zgodnie z duńskim prawem pracowników biurowych obowiązują następujące zasady:
-miesięczny okres wypowiedzenia,
-rezygnacja powinna zostać przedstawiona w formie pisemnej co najmniej w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego rzeczywistą rezygnację.
W pewnych okolicznościach w umowie o pracę można zawrzeć dłuższy okres wypowiedzenia, który w takim samym stopniu obowiązuje obie strony.
„Białych kołnierzyków” oraz ich pracodawców obowiązuje 77 dni-owy okresu wypowiedzenia, jeśli pracują do 6 miesięcy i pół roku, jeśli zatrudnieni są przez okres dłuższy niż 9 lat.
Uznawanie dyplomów i kwalifikacji Ogólny system wzajemnego uznanie dyplomów kwalifikacji do celów zawodowych oraz akademickich działała na terenie całej UE.
Ośrodek informacji do spraw uznawania kwalifikacji zawodowych w Danii
Tatjana MILCEVIC
Ministry of Education
Danish Centre for Assessment of Foreign
Qualifications
Fiolstræde 44
DK – 1171 KOBENHAVN K
Tel.: +45 33.95 70.00 / +45 33.95.70.69
Fax : +45 33.95.70.01
E-mail: Tatjana.Milcevic@uvm.dk
Website:
http://www.cvuu.dk Warto wiedziećWaluta: korona duńska (DKK); 1 DKK = 100 oere;
1 EUR = ok. 7,5 DKK
Język urzędowy: duński
Wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn – 67 lat
Prawo do emerytury nabywa się już po 3 latach zamieszkiwania w Danii w okresie od 15 do 67 roku życia, jeśli w tym czasie opłacało się składki. Natomiast emeryturę w pełnym wymiarze otrzymuje się, jeśli w w/w okresie zamieszkiwało się w Danii przez 40 lat. W Danii funkcjonuje jeszcze emerytura uzupełniająca - uprawnienia do niej nabywają pracownicy w wieku 16-66 lat zatrudnieni co najmniej w wymiarze 9 godzin tygodniowo.
Emeryci mogą kontynuować zatrudnienie i osiągać dodatkowy dochód, jeśli roczny przychód z tytułu zatrudnienia nie przekracza 23.393 EUR (176.100 DKK) dla osoby samotnej lub 17.920 EUR (134.900 DKK) dla osoby zamężnej/żonatej. Po przekroczeniu wymienionych kwot wynagrodzenie emeryta ulega obniżeniu o 60%.
Źródła:
EURES -
http://europa.eu.int/eures/index.jsp EURES w Polsce -
http://www.eures.praca.gov.pl/Ministerstwo Spraw Zagranicznych -
http://www.msz.gov.pl/ Adresy stron internetowych, na których dostępne jest więcej informacji
Zasady otrzymania pozwolenia na pracę i pobyt - Duński Urząd Imigracyjny
http://www.udlst.dk Ustalenia dotyczące dostępu do duńskiego rynku pracy po rozszerzeniu UE - Duński Urząd Pracy -
http://www.bm.dk Wytyczne dla pracowników z nowych krajów członkowskich dotyczące poszukiwania pracy w Danii – Duńskie EURES -
http://www.eures.dk Informacja dotyczących przesiedleń do Danii -
http://www.denmark.dk Informacje na temat rynku pracy w Danii – Ministerstwo Nauki, Technologii i Innowacji -
http://www.workindenmark.dk/ Ambasada Danii w Warszawie -
http://www.ambwarszawa.um.dk/da/