Jakby sprobowac odniesc to do polskiej grmatyki, to bedzie wygladalo tak:
Der - zasadniczo dotyczy miejsca, oznacza tam - pelni wowczas role zaimka wskazujacego
Der - moze byc rowniez spojnikiem, ktory laczy zdania podrzedne.
Det - jest tylko zaimkiem, ktorego uzywamy zamiast podmiotu
Przyklady:
Den hund der løb forbi, tilhører naboen.
Ten pies,
ktory przebiegl obok, nalezy do sasiadow.
Ham der råbte højt, er blevet smidt ud.
Ten,
ktory krzyczal glosno, zostal usuniety.
Jezeli chodzi o konkretne uzycie det i der. To podam ponizej przyklady i je nieco omowie. Lecz uwazam, ze niestety trzeba to po porstu wyciwiczyc.
Polecam bardzo dobre ksiazki do gramatyki:
1. Dansk er ikke så svært.
2. Dansk er lidt svært.
3. Dansk er svært.
Niestety sa to tylko cwiczenia, bez opisu gramatycznego, ale sa odpowiedzi, wiec mozna zaanlizowac swoje odpowiedzi.
Zdania ponizsze zaczerpne wlasnie z tej ksiazki. Sporoboj pozyczyc te ksiazke i rozwiazac do konca cwiczenia zadajac sobie pytania, tak jak teraz pokaze.
Ksiazki sa trzy, o roznym stopniu trudnosci, jak zrobisz latwiejsze cwiczenia, mozesz sie sprobowac wprawic na trudniejszych.
... er ikke billigt i Danmark. Gdzie nie jest tanio? TAM ... czyli DER
.... er billigt at spise spaghetti. ... Co nie jest tanie??? TO ... czyli DET
.... er billigere i nogle lande end i andre. Gdzie jest taniej niz gdzie indziej??? TAM .... czyli der
.... er varmt i Thailand. .... Gdzie jest goraca?

TAM ..... czyli der
.... er varmt i dag, over 30 grader. - tu akurat truduno zadac pytanie, ale trzeba pamietac, ze potrzeba nam podmiotu w zdaniu.... czyli DET
Hvor er .... varmest, udenfor eller indenfor? .... gdzie jest cieplej? TAM .... czyli der
.... er spændende at rejse. co jest cudowne? TO .... det
.... er spændende i Indien. Gdzie jest cudownie? TAM .... czyli der
At gøre rent? ... er ikke særlig spændende. Co nie jest interesujace? TO .... det
... er dejligt, du hjælper mig. Co jest mile? TO ... det
I tak do konca cwiczen.
Jesli chcesz masz problem ze zdobyciem tej ksiazki, to moge przepisac i wyslac mailem, albo wstawic tutaj.
Zdan jest 50 (w pierwszej czesci), gwarantuje, ze pod koniec wszytsko bedzie jasne

Mam nadzieje, ze pomoglam, zycze powodzenia.