Spotkanie 09.04.06.

WPROWADZENIE DO KURSU WWW.DANSK.NU

Po zaladowaniu strony mozna albo sie zalogowac ( Log ind ) jezeli ma sie juz utworzony wczesniej profil uzytkownika - albo jezeli robimy to po raz pierwszy - to nalezy najpierw taki profil utworzyc . Sa wtedy dwie mozliwosci - utworzyc profil jako nauczyciel albo jako kursista . Osoby uczace sie powinny wybrac utworzenie profilu jako kursista . Sa dwa podwójne napisy - nalezy kliknac na "opret som bruger" nad którym jest napis "opret som kursist" .

opret som kursist - utwórz jako kursista                          

opret ny bruger - utwórz nowego uzytkownika ( profil )

Po kliknieciu na "opret som bruger" przechodzi sie do strony - Registrer dig i Dansk.nu ( zarejestruj sie w Dansk.nu ) - gdzie nalezy kliknac na Brugerregistrering ( rejestracja uzytkownika ) - a nastepnie wpisac odpowiednie dane .

Brugernavn - nazwa uzytkownika - wpisac nazwe której chcemy uzywac - np. imie

Adgangskode - kod - nalezy wpisac haslo którego bedziemy uzywac przy logowaniu

Fornavn - imie

Efternavn - nazwisko

Institution - instytucja - nie wpisywac na razie

e-mail - wpisac swój e-mail

Kliknac na Næste ( nastepny ) .

Po przejsciu na nastepna strone nalezy wybrac jako szkole - Andre - i znowu kliknac na Næste .

Na nowej stronie nalezy kliknac w dolnej linijce na "Opret mig som bruger" ( utwórz mnie jako uzytkownika ) .

Od tego momentu powinnismy juz miec uprawnienia uzytkownika . Przy kolejnym logowaniu uzywamy tylko naszej nazwy i kodu ( hasla ) .

CWICZENIA PRAKTYCZNE W OBSLUDZE POSZCZEGÒLNYCH FUNKCJI PROGRAMU .

Po zalogowaniu kliknac na "Historien om Peter" ( historia o Piotrze ) a nastepnie kliknac po lewej stronie na Lektion 1 ( lekcja 1 ) . Po ukazaniu sie mozliwosci do wybrania nalezy kliknac na "Se film" ( zobacz film ) . Mozna wybrac duzy ekran ( stor skærm ) albo maly ekran ( lille skærm ) - ponadto mozna wybrac czy ma byc widoczny tekst ( vis tekst ) czy tez ma on byc niewidoczny ( skjul tekst ) . Na poczatku nalezy uzywac tekstu dla latwiejszego zrozumienia .

Startuje sie przyciskiem z lewej strony spelniajacym 2 funkcje - Play i Stop . Maly guzik na prawo od niego powoduje powrót do poczatku . Poruszajacy sie w trakcie odgrywania z lewej na prawo kursor mozna cofac przy pomocy myszki dla powtórzenia jakiegos fragmentu .

Inne funkcje to Ordliste ( lista slów ) gdzie mozna sluchac wymowy poszczególnych slów i próbowac powtarzac je  samemu az do uzyskania zadawalajacej zgodnosci .

Po kliknieciu na Udtale mozna wybierac poszczególne pytania i odpowiedzi i sluchac je razem .

Mozna wybrac Øvelser ( cwiczenia ) .

Mozna równiez wybrac Læs ( czytaj ) - i sluchac dluzszego tekstu .

We wszystkich tych funkcjach klikniecie na glosniczek uruchamia plk dzwiekowy odpowiadajacy wybranej funkcji .

LEKCJA 1 .

Odgadywanie znaczenia pojedynczych zdan bez ogladania tekstu              ( z powtarzeniem ) .

Komentarz do lekcji .

Lekcja jest nagrana bardzo realistycznie . Zadzwonil telefon i dziennikarz zmienil swoja pozycje tak ze nadbiegajacy motionista ( zazywajacy ruchu ) potracil go rozsypujac jego rzeczy . Burknal jednak tylko na niego i pobiegl dalej - co jest bardzo typowa reakcja . Kierowcy dunscy tez czesto uciekaja z miejsca wypadku nie troszczac sie o ofiary . Dziennikaz powiedzial przepraszam poniewaz to on jednak spowodowal incydent . Bedaca w poblizu dziewczynka pomaga mu zebrac porozrzucane rzeczy - znowu typowa sytuacja - bo zawsze znajdzie sie ktos kto chce pomóc poszkodowanemu , inwalidzie czy osobie z ciezka walizka .

Rozpoczyna sie dialog gdzie znowu bardzo typowo kazda odpowiedz na zadane pytanie jest uzupelniana takim samym pytaniem do tej drugiej osoby . W Danii jezeli zapytamy kogos na ulicy która jest godzina to czesto uslyszymy  np. piata i zaraz pytanie - a z jakiego kraju jestes ?

LEKCJA 8 .

Dla sprawdzenia poziomu trudnosci jako nastepna wybrana zostala lekcja 8 której okolo polowy zostalo przesluchane z odgadywaniem znaczenia poszczególnych zdan . Nie byla o wiele trudniejsza od pierwszej tylko znacznie obszerniejsza .

 Goddag ( dzien dobry ) .

Kiedy dziennikarz przychodzi do szkoly - mówi goddag ( dzien dobry ) - ale slyszymy tylko [ dal ] bo on jest wyluzowany i nie chce mu sie mówic calego goddag . Ale sekretarka jako osoba oficjalna odpowiada w/g takiego standardu jakiego uzywa królowa i i jej goddag brzmi [ gudej ] .

Podziekowania .

Nalezy zwrócic uwage na bardzo wiele form podziekowan uzywanych w jezyku dunskim aby nie wyjsc na gburów . Oni dziekuja za wszystko bez przerwy - a ci którym sie dziekuje czesto to odwzajemniaja mówiac ze oni równiez dziekuja . Ponizej kilka typowych zwrotów i ich zastosowan .

tak - dziekuje

ja tak - dziekuje tak

nej tak - dziekuje nie

mange tak - wiele ( bardzo ) dziekuje

tusind tak - tysiac ( naprawde bardzo ) dziekuje

tak for det - dziekuje za to

tak for kaffe - dziekuje za kawe ( jezeli byla tylko kawa )

tak for kaffe og kage - dziekuje za kawe i ciasto ( jezeli bylo równiez ciasto do kawy )

tak for maden - dziekuje za jedzenie ( np. po obiedzie )

tak skal du have - musisz miec ( nalezy ci sie ) podziekowanie

selv tak - sam ( równiez ) dziekuje

tak for i aften - dziekuje za wieczór ( dzisiejszy )

tak for i aftes - dziekuje za wczorajszy wieczór ( dzwoni sie nastepnego dnia z takim podziekowaniem )

Zwyklego tak ( dziekuje ) - uzywa sie w zasadzie tylko w odpowiedzi na wreczenie nam czegos z towarzyszacym  slowem prosze - værsågod [ vasqu ] - tak jak w scence kiedy inspektor podaje dziennikarzowi kubek z kawa .

Przy pytaniu czy chcemy np. kawe - odpowiada sie ja tak ( tak dziekuje ) jezeli chcemy - albo nej tak ( nie dziekuje ) - jezeli nie chcemy . Tak ( dziekuje ) jest zawsze przyczepione do odpowiedzi . W polskim nie jest to jednoznaczne - na pytanie czy chcesz kawe ? - slyszy sie czesto odpowiedz - dziekuje - co w wielu frazach oznacza - nie . Wtedy czesto pada nastepne pytanie - dziekuje tak - czy dziekuje nie ? W dunskim nie ma co do tego zadnych watpliwosci .

We wszystkich innych sytuacjach podziekowania sa bardziej rozbudowane i z wyrazeniem powodu podziekowania .

Jezeli konczy sie jedzenie to nie mówi sie tak jak po polsku po prostu dziekuje - ale mówi sie - tak for maden ( dziekuje za jedzenie ) - na co gospodarze odpowiadaja - selv tak ( równiez dziekujemy ) .

Jezeli ktos zrobil dla nas cos drobnego - mówi sie -tak for det -dziekuje za to

Jezeli cos odrobine wiekszego - uzywamy - tak skal du have ( nalezy ci sie podziekowanie ).

Wychodzac wieczorem na zakonczenie wizyty mówimy - tak for i aften ( dziekuje za wieczór ) - na co  gospodarze odpowiadaja - selv tak ( równiez dziekujemy ) . Nastepnego dnia dzwoni sie jednak zeby jeszcze raz podziekowac - ale tym razem mówi sie - tak for i aftes ( dziekuje za wczorajszy wieczór ) - na co rozmówca oczywiscie odpowiada - selv tak ( równiez dziekuje ) .

A w Polsce to jestesmy zadowoleni jezeli ktos wogóle pamietal o tym aby nam powiedziec dziekuje ....

{moscomment} 

  • Kliknięć: 16340
0
0
0
s2sdefault

Spotkanie 12.03.06.

 

1. GRAMATYKA .

Tworzenie nowych slów przez dodawanie przyimków i koncówek . Nalezy zawsze szukac rdzenia w slowach .

tage - ang. take - brac

- ang. take - brac

modtage - przyjmowac , odbierac

modtagelse - przyjecie , odbiór

tale - ang. talk - mówic

- ang. talk - mówic

bagtale - obmawiac

bagtalelse - obmowa

hænge - ang. hang - powiesic , wisiec

- ang. hang - powiesic , wisiec

anhænge - doczepiac

anhænger - przyczepa

hjælpe - ang. help - pomagac

- ang. help - pomagac

medhjælper - pomocnik

 

Nalezy w pierwszej kolejnosci nauczyc sie slów podobnych do angielskich lub niemieckich - przyklady ponizej .

time - ang. time ( ale po dunsku oznacza to godzine lub lekcje )

man - ang. one - zaimek bezosobowy - ( ma sie )

op - ang. up - w góre

over - ang. over - nad , za

under - ang. under - pod

spil - niem. spiel - gra

grænse - niem. grenze- granica

borg - niem. burg - zamek , miasto borgmester - burmistrz

Czasowniki posilkowe .

Normalnie czasowniki koncza sie w bezokoliczniku na -e. Jednak te najczesciej uzywane ulegly znieksztalceniu.

Ale to sa wlasnie one których nalezy sie nauczyc w pierwszej kolejnosci ze wzgledu na czestosc wystepowania .

få - dostac

have - ang. have - potocznie ha´ ( he ) - miec ( posiadac )

kan - ang. can - potocznie ka´ ( ke ) - móc ( w znaczeniu potrafic )

lide - ang. like - potocznie li´ ( li ) - lubic

må - ang. may - móc ( miec zezwolenie )

skal - ang. shell - potocznie ska´ ( ska ) - miec zrobic ( powinnosc )

ville - ang. will - chciec ( forma uprzejma )

Cwiczenie :

må jeg få det ? ( czy moge to dostac .... ? - zwrot uzywany w sklepie przez dzieci = kup mi .... )

vil du have kaffe ? ( czy chcialbys kawy ? )

kan du klare det ? ( czy potrafisz sobie poradzic z tym? )

kan du li´ ham ? ( czy lubisz go ? )

hvad skal vi nu ? ( co mamy robic teraz ? )

vil du låne mig penge ? ( czy móglbys mi pozyczyc pieniedzy ? )

 

Zadawanie pytan przy pomocy HV - ord .

Sczczególnie popularne sa hvad ( co , jak ) , hvor ( gdzie ) , hvilken ( jaki ) , hvornår ( hvor + når - kiedy ) , hvorfor ( dlaczego ) , hvordan ( jak , w jaki sposób ) oraz hvor mange ( jak wiele ) .

Cwiczenie :

Tworzyc zdania z uzyciem HV - ord i dodajac wymiennie rozmaite inne slowa .

Hvad er det ? ( co to jest ) . Hvad hedder du ? ( jak sie nazywasz ? ) Hvad er klokken ? ( która godzina ? )

er det ? ( co to jest ) . Hvad hedder du ? ( jak sie nazywasz ? ) Hvad er klokken ? ( która godzina ? )

Hvor bor du ? ( gdzie mieszkasz ? ). Hvor ligger ? ( gdzie lezy ? ). Hvor skal vi hen ? ( dokad mamy sie udac ? )

bor du ? ( gdzie mieszkasz ? ). Hvor ligger ? ( gdzie lezy ? ). Hvor skal vi hen ? ( dokad mamy sie udac ? )

Hvilken bus kører til stationen ? ( jaki autobus jedzie do stacji ? )

bus kører til stationen ? ( jaki autobus jedzie do stacji ? )

Hvornår kommer bussen ? ( kiedy przyjezdza autobus ? ) .

kommer bussen ? ( kiedy przyjezdza autobus ? ) .

Hvorfor kom du for sent ? ( dlaczego sie spóznilas ? ) Hvorfor spørger du om det ? ( dlaczego o to pytasz ? )

kom du for sent ? ( dlaczego sie spóznilas ? ) Hvorfor spørger du om det ? ( dlaczego o to pytasz ? )

Hvordan kan jeg nå til .... ? ( jak moge sie dostac do .... ? )

kan jeg nå til .... ? ( jak moge sie dostac do .... ? )

Hvor mange penge har du ? ( jak wiele / ile masz pieniedzy ? )

penge har du ? ( jak wiele / ile masz pieniedzy ? )

 

2. FONETYKA .

Dlugosc wymowy samoglosek .

Krótko przed podwójna spólgloska - ale dlugo przed pojedyncza .

hund ( hun ) - pies ( d -nie wymawia sie poniewaz ginie z powodu n przed nim )

hun ( huun ) - ona

Cwiczenie :

Hun har en hund ( ona ma psa ) .

 

Wymowa poszczególnych liter alfabetu dunskiego . Szczególnie nalezy zwrócic uwage na nastepujace litery .

W jezyku dunskim sa cztery dzwieki podobne do polskiego e - ale zaden z nich nie wymawia sie jak polskie e .

abe ( ebe ) - malpa

æble ( eble ) - jablko

Eva ( eva ) - imie kobiece

økonomi ( e´konomi ) - ekonomia , gospodarka

Cwiczenie :

Nalezy cwiczyc wymowe nastepujacych slów z coraz wiekszym rozciagnieciem ust :

abe - æble - Eva - is ( lód )

d - czesto popelnianym bledem jest wymawianie go jako l na koncu wyrazu - np. w Gud - ale z l oznacza to zólty.

- czesto popelnianym bledem jest wymawianie go jako l na koncu wyrazu - np. w Gud - ale z l oznacza to zólty.

 

Cwiczenie :

Rød grød med fløde ( czerwona kasza ze smietana ) .

g - slabe - zmienia sie czesto w j lub l - albo ginie calkowicie

- slabe - zmienia sie czesto w j lub l - albo ginie calkowicie

lige ( lije - albo tylko li´ ) - wlasnie , równo

dag ( dej lub dal ) - dzien

god dag ( gudej albo gudal ) - dzien dobry

mulig ( muli ) - mozliwy

r - wymawiane glebokokrtaniowo - z e w srodku wyrazu jak polskie a - frem ( fram ) - Kerteminde ( Kartemine )

- wymawiane glebokokrtaniowo - z e w srodku wyrazu jak polskie a - frem ( fram ) - Kerteminde ( Kartemine )

- z e na koncu wyrazu jako o - mor ( muo ) - mama , bor ( buo ) - mieszkam

( zmienia tez o w kierunku polskiego u )

y - wymawiane bardzo zaokraglone - asyl ( asyyl ) - tu przedluzone z powodu tylko jednej spólgloski po nim

- wymawiane bardzo zaokraglone - asyl ( asyyl ) - tu przedluzone z powodu tylko jednej spólgloski po nim

 

ø i å - wymawiane glebokokrtaniowo

i å - wymawiane glebokokrtaniowo

Cwiczenie :

Må jeg få en øl og en ål ? ( czy moge dostac piwo i wegorza ? )

 

Wymowa og i at .

og ( ol ) - przy wyraznym wymawianiu - ale normalnie tylko jako ( o ) - lekko przedluzone .

( ol ) - przy wyraznym wymawianiu - ale normalnie tylko jako ( o ) - lekko przedluzone .

at ( et ) - przy wyraznym wymawianiu - ale normalnie tylko jako ( o ) - lekko przedluzone - tak samo jak og.

( et ) - przy wyraznym wymawianiu - ale normalnie tylko jako ( o ) - lekko przedluzone - tak samo jak og.

 

Przyklad zapamietywania fonetycznego zwrotów zlozonych ze slów dla których brak jest asocjacji :

Mange gange var jeg bange  ( wiele razy sie balem )

 

3. CWICZENIE W ROZUMIENIU TEKSTU ZE SLUCHU ( tylko fragmenty ) .

I et moderne hjem er der mange apparater . I køkkenet møder man typisk et et køleskab , en fryser , et glaskeramisk komfur , en mikrobølgeovn og en opvaskemaskine . Disse gør processen med madlavning meget mere enkel end for nogle år siden . Man køber stort ind måske kun en gang om ugen - og oplagrer produkter i køleskabet eller fryseren . Og hvis man vil have en ret tilberedt lynhurtigt så sætter man den bare i mikrobølgeovnen . Tallerkener og bestik klarer så opvaskemaskinen efter spisning .

W nowoczesnym domu jest wiele aparatów ( urzadzen ) . W kuchni spotyka sie typowo lodówke , zamrazarke , kuchenke z plyta szklano-ceramiczna , piecyk mikrofalowy i zmywarke . Te robia proces z przygotowaniem jedzenia duzo wiecej ( bardziej ) prosty niz ( przed ) kilka lat temu . Kupuje sie duzo ( w ) - byz moze tylko jeden raz w tygodniu - i magazynuje produkty i lodówce lub zamrazarce . I ( a ) jezeli chce sie miec danie przygotowane blyskawicznie wtedy wklada sie to po prostu w piecyk mikrofalowy . Talerze i sztucce zalatwia wtedy zmywarka po jedzeniu .

I bryggers er der en vaskemaskine og en tørretumbler , ofte 2 maskiner i en for at spare pladsen. Disse ta´ sig af vask og tørring af familiens tøj .

W bryggers ( pralni domowej ) jest tam pralka i suszarka , czesto 2 maszyny w jednej aby oszczedzic miejsce . Te biora sie ( zajmuja sie ) praniem i suszeniem odziezy rodziny .

Og i stuen er der selvfølgelig et fjernsyn typisk med en video samt et musikanlæg med en tuner , en forstærker og en CD-afspiller . Tuner og forstærker sammen er det det som man tidligere kaldte en radio . Nu kom der en del audioudstyr mere som bruger så en fælles forstærker . En radio eller en tuner må have en antenne . I de gamle dage sagde man at en god antenne var den bedste forstærker . Nogle ældre anlæg var også udstyret med en båndoptager eller LP - pladeafspiller eller begge .

I w salonie jest tam oczywiscie telewizor typowo z video oraz zestaw muzyczny z tunerem, wzmacniaczem i CD-odgrywaczem ( odtwarzaczem ) . Tuner i wzmacniacz razem jest to to co sie wczesniej nazywalo radiem . Teraz przyszlo tam sporo sprzetu audio wiecej który uzywa wiec wspólny wzmacniacz . Radio albo tuner musi miec antene . W tych starych dniach ( dawniej ) mówilo sie ze dobra antena byla najlepszym wzmacniaczem . Niehtóre starsze zestawy byly takze wyposazone z magnetofonem lub odgrywaczem plyt LP ( adapterem ) albo obydwoma .

 

Ifølge statistikerne er der - så godt som i enhver danske hjem en computer som også har en del udstyr tilknyttet . En skærm , en tastatur , en mus , en printer og nogle gange en scanner og en web-camera . Tidligere var computere brugt til at regne , senere viste de sig at være et fremragende værktøj til at skrive og i dag bruger man dem mere og mere til kommunikation - både skriftlig , mundtlig og v.h.a. billeder . Ved hjælp af en web-camera kan man optage digitale billeder og sende dem på næsten ingen tid til alle verdens afkroge til sin familie , venner og bekendte . Det samme gælder selvfølgeligt de nye digitale fotoapparater som ved enkelt klik kan overføre sine billeder til computeren . Man kan også snakke gratis med alle computerbrugere i verden v.h.a. programmet Skype og en headphones sæt . Endvidere kan man ringe til alle stationære telefoner i verden og snakke til lokaltakst . Det er helt utroligt hvad der er sket på bare 10 år . For 10 år siden kostede en samtale med U.S.A. 18 kr i minuttet . I dag koster det v.h.a. en computer kun en lokaltakst - ca. 16 øre per minut . Altså 100 gange billigere . Og helt gratis hvis der er 2 komputerbrugere som snakker sammen .

W towarzystwie statystyk ( zgodnie ze statystykami ) jest tam - wiec dobrze jak ( prawie w)kazdym dunskim domu komputer który takze ma sporo sprzetu przylaczonego . Ekran , klawiatura , myszka , drukarka i niektóre razy ( nieraz ) skanner i web-kamera . Wczesniej byly komputery uzywane aby liczyc , pózniej okazaly sie one doskonalym narzedziem do pisania i ( a ) dzisiaj uzywa sie ich wiecej i wiecej do komunikacji - zarówno pisemnej , ustnej i za pomoca obrazów . Przy pomocy web-kamery moze sie nagrac digitalne obrazy ( zdjecia ) i wyslac je w prawie zadnym czasie do wszystkich zakatków swiata do swojej rodziny , przyjaciól i znajomych . To samo dotyczy oczywiscie tych nowych digitalnych fotoaparatów które przez pojedynczy klik moga przetransportowac swoje obrazy do komputera . Mozna takze gadac za darmo z wszystkimi uzytkownikami komputerów w swiecie za pomoca programu Skype i zestawu telefonu na glowe ( sluchawki z mikrofonem ) . Dodatkomo mozna dzwonic do wszystkich stacjonarnych telefonów na swiecie i gadac za lokalna taryfe . To jest calkiem niewiarygodne co sie zdarzylo przez tylko 10 lat . 10 lat temu kosztowala rozmowa z U.S.A. 18 kr za minute . Dzisiaj kosztuje to za pomoca komputera tylko lokalna taryfe - okolo 16 øre za minute . Wiec 100 razy taniej. I calkiem bezplatnie jesli tam jest 2 uzytkowników komputerów którzy rozmawiaja razem .

Desuden har næsten enhver dansker en mobiltelefon . Disse har efterhånden flere og flere funktioner og allerede i dag kan klare mange af de kommunikationsopgaver som hidtil var computerernes domæne . Mobiler kan optage billeder og sende dem rundt i verden og man kan godt se fjernsyn på dem hvis man kan nøjes med den lille skærm . En fagre nye verden ....

Poza tym ma prawie kazdy dunczyk mobiltelefon ( telefon komórkowy ) . Te maja stopniowo wiecej i wiecej funkcji i juz dzisiaj moga zalatwic wiele z tych zadan komunikacyjnych które dotychczas byly domena komputerów . Mobiltelefony moga nagrac obrazy i poslac je dookola swiata i mozna dobrze widziec telewizje na nich jesli sie zadowoli ( z ) tym malym ekranem . Wspanialy nowy swiat ....

 

{moscomment}

 

  • Kliknięć: 8186
0
0
0
s2sdefault

Spotkanie 19.03.06.

1. FONETYKA .

Wymowa liter a - æ - e - i .

 

Cwiczenie a - æ ( a - z ustami zaokraglonymi , æ - z rozciagnietymi ) .

Cwiczenie e - i ( e z wtracanym malym "i" , i - pelne "i" - z ustami bardzo rozciagnietymi ) .

Cwicenie i - e .

Cwiczenie a - æ - e - i .

Cwiczenie abe - æble - Eva - is .

Dzwiek l w jezyku dunskim .

 

W jezyku dunskim nie ma litery l - ale dzwiek ten pojawia sie w kilku sytuacjach .

- kiedy slowo zakonczone na g laczy sie z innym - np. magnet [ malnet ] - magnes

- kiedy przyimek -af [ ef ] laczy sie z jakims innym slowem - np. aftale [ altele ] - umowa

- kiedy spólgloska v przechodzi w dzwiek [ l] - np. havn [ haln ] - port

- w slowach pochodzenia obcego gdzie to tak brzmi - np. weekend [ likend ]

 

2. GRAMATYKA .

Tworzenie nowych slów przez dodawanie przyimków i koncówek .

Np. tale [ tele ] - ang. talk - mówic , mowa

aftale - z-mówic = umówic , umowa

bagtale - z tylu-mówic = obmawiac , obmowa

tale forbi - mówic obok = mówic kazdy do siebie

tale fra - mówic-od = odmawiac ( zniechecac do czegos )

omtale - dookola-mówic = omawiac , omówienie

overtale - nad-mówic = namówic - ale namówienie = overtale-lse

påtale - na-mówic = napominac , napomnienie

tiltale - do-mówic = oskarzac , oskarzenie

udtale - wy-mówic = wymawiac , wymowa

 

Wyrazenia dynamiczne i stacjonarne ( spoczynkowe ) .

 

op - ang. up - do góry

oppe - ang. above - na górze

ned - ang. down - na dól

nede - ang. below - na dole

ind - ang. in - do wewnatrz

inde - ang. inside - wewnatrz

ud - ang. out - na zewnatrz ( kierunek )

ude - ang. outside - na zewnatrz ( byc )

lægge - ang. lie - klasc

ligge - ang. lay - lezec

 

3. ZNACZENIE ZWROTÒW NA PODSTAWIE SLÒW ZNANYCH I KONTEKSTU .

Alt er relativt . Wszystko jest relatywne .

Mindre er mere. Mniej jest wiecej .

Som man sår, høster man. Jak sie sieje , zbiera sie .

Man ligger som man har redt . Lezy sie jak sie poscielilo .

Gode tilbud hænger ikke på træerne . Dobre oferty nie wisza na drzewach .

Kun anvendt viden er visdom. Tylko uzywana wiedza jest madroscia .

Du kan, hvis du tror du kan. Potrafisz , jesli wierzysz ze potrafisz .

Viljen til at ville - skaber evnen til at kunne. Wola aby chciec - stwarza zdolnosc

( do ) aby móc .

Mit sprogs grænser er mit univers grænser . Granice mojego jezyka sa granicami

mojego swiata .

Danskere elsker sport . Den mest populære sportsgren i landet er sidespring ....
Dunczycy kochaja sport . Najbardziej popularna ( galezia ) dyscyplina sportu w kraju jest skok w bok ....

I den oldnordiske mytologi var der mange guder som skulle tilbringes forskellige ofre.
Danskerne lod dem derfor omvende til kristendommen - af sparehensyn ....
W mitologii staronordyckiej bylo wielu bogów którym trzeba bylo skladac rózne ofiary .
Dunczycy pozwolili ( im ) dlatego nawrócic ( sie ) na chrzescijanstwo - ze wzgledów oszczednosciowych ....

En dag skulle der udbryde en revolution i Danmark . Men det begyndte at regne ....
Pewnego dnia miala w Danii wybuchnac rewolucja . Ale zaczal padac deszcz ....

 

4. ANALIZA TEKSTÒW OGLOSZEN DROBNYCH O PRACY Z GAZETY .

Niektóre typowe wyrazenia .

 

beskæftigelse - zatrudnienie , zajecie

tilbydes - proponuje sie

rengøringshjælp - ren + gør-ings + hjælp ( czysty + rób + pomoc ) - pomoc do sprzatania

proper - odpowiednia

moden - dojrzala

pålidelig - niezawodna ( na której mozna polegac )

ansvarsbevidst - ansvar-s + bevidst ( odpowiedzialnosc + swiadomy ) - odpowiedzialna

pasning - pas-ning ( pilnuj ) - pilnowanie ( dzieci )

børneglad - børne + glad ( dzieci + zadowolona ) - lubiaca dzieci

udadvendt - ud + ad + vendt ( na zewnatrz + w kierunku + zwrócony ) - ekstrawertyk

havemand - have + mand - ( ogród + mezczyzna ) - mezczyzna do pracy w ogrodzie

altmuligmand - alt + mulig + mand - ( wszystko+mozliwy+mezczyzna ) - "zlota raczka"

hverdag - hver + dag ( kazdy + dzien ) - dzien roboczy ( zwykly )

helligdag - hellig + dag ( swiety + dzien ) - dzien swiateczny ( równiez niedziela )

hver anden uge - kazdy drugi tydzien ( co drugi tydzien )

nogle gange - kilka razy

om måneden - w miesiacu

torsdag eller fredag - czwartek lub piatek

 

{moscomment}

  • Kliknięć: 7290
0
0
0
s2sdefault

Spotkanie 02.04.06.

1. FONETYKA .

Wymowa liter a - æ - e - i .

.

Cwiczenie a - æ ( a - z ustami zaokraglonymi , æ - z rozciagnietymi ) .

Cwiczenie e - i ( e z wtracanym malym "i" , i - pelne "i" - z ustami bardzo rozciagnietymi ) .

Cwiczenie i - e .

Cwiczenie a - æ - e - i .

Cwiczenie abe - æble - Eva - is .

Cwiczenie wymowy litery ø . Aby samemu uslyszec ten dzwiek wymawiany wlasciwie nalezy

mówic polskie e z jezykiem dotykajacym zebów i wargami wywinietymi na zewnatrz tak jak by sie chcialo gwizdac . Po czym zaokraglic usta - i dzwiek ten utworzy sie automatycznie .

Ale to oczywiscie tylko dla porównania - na codzien tak sie mówic nie da .

2. POWTÒRZENIE ZWROTÓW Z POPRZEDNICH SPOTKAN .

3. ROZPOZNAWANIE ZNACZENIA NA PODSTAWIE SLÒW ZNANYCH I KONTEKSTU .

X er en stor forfatter . Han er verdensberømt - i Danmark ....
X jest wielkim pisarzem . On jest swiatowej slawy - w Danii ....

Det koster kun 1000 kr at skifte navn . Der er dog ikke mange som har råd til det derfor hedder de fleste danskere stadigvæk Hansen ....
To kosztuje tylko 1000 kr aby zmienic nazwisko . Poniewaz jednak niewielu na to stac - dlatego wiekszosc Dunczyków nazywa sie w dalszym ciagu Hansen ....

Retssamfund betyder at man gør alt efter loven . Den vigtigste lov i Danmark hedder janteloven . Panstwo ( spoleczenstwo ) prawa oznacza ze wszystko robi sie wedlug niego . Najwazniejsze prawo w Danii nazywa sie janteloven ( prawo zawisci ) ....

Golfkrigen var udkæmpet i ørkenen . Danmark som et allieret land sendte en u-båd ....
Wojna w Golfie byla toczona na pustynii. Dania jako kraj sprzymierzony wyslala lodz podwodna .

Tolerance er en mangelvare i den ganske verden . Danskere er dog meget tolerante ....
.... over for danskere .
W calym swiecie brakuje tolerancji. Dunczycy sa jednak bardzo tolerancyjni - .... wobec Dunczyków.

Det er godt hvis en opgave er nem . Men det er mindre godt hvis en kvinde er nem ....
To jest dobrze jezeli zadanie jest latwe . Ale to nie jest tak dobrze jezeli kobieta jest latwa ....

Man skal ikke skyde spurve med kanoner . Det kan klares billigere ....
Nie nalezy strzelac do wróbli z armat . To mozna zalatwic taniej ....

Der var en flot sommer i fjor. Men kornhøsten som hvert eneste år var under gennemsnit ....



Der var en flot sommer i fjor. Men kornhøsten som hvert eneste år var under gennemsnit ....

To bylo ladne lato zeszlego roku . Ale zbior zboza jak kazdego roku byl ponizej przecietnej ....

Man skal ikke lægge æbler og pærer sammen . Fordi det vil gå bananas ....

Nie nalezy dodawac jablek do gruszek . Poniewaz to wyjda banany ( pójdzie w banany ) ....

Det er ret nemt at beregne sine udgifter. Man tager bare sine indtægter og lægger ti procent til. To jest latwe obliczyc swoje wydatki . Bierze sie tylko swoje dochody i doklada 10 % ....

{moscomment}

  • Kliknięć: 8487
0
0
0
s2sdefault

Zarys gramatyki .

RZECZOWNIKI .

Osoby .

.

I - jeg ( w wymowie : aj - jaj - czesto skracane w mowie potocznej do - ja )

are - er ( ar - er )

you - du ( ju - du )

he - han ( hi - han ) - zwierzeta plci meskiej - hanner

she ( + s ) - hun ( zamiana 1 litery a - u ) - zwierzeta plci zenskiej - hunner

we - vi ( wi - vi )

you - I ( ju - i )

they - de ( dej - di )

Zaimki osobowe .

.

min - mój        vores - nasz

din - twój       jeres - wasz

hans - jego    deres - ich

hendes - jej

Tworzenie liczby mnogiej rzeczowników .

.

Normalnie poprzez dodanie -er do liczby pojedynczej

advokat - adwokat

advokater - adwokaci

lub -e jezeli slowo w liczbie pojedynczej konczy sie na -r

lærer - nauczyciel ( od ang. learn )

lærere - nauczyciele

W krótkich slowach nastepuje zdublowanie spólgloski aby nie rozciagnac samogloski

( samogloski przed pojedyncza spólgloska wymawia sie dlugo )

kat - kot       katte - koty

Czesto nastepuje podmiana samogloski w slowach bardziej uzywanych .

moder - matka ang. ( ang. mother ) potocznie - mor [ muo ]

mødre - matki

Tworzenie zawodu mezczyzny wykonujacego dana czynnosc poprzez dodanie -er do rzeczownika lub -r do czasownika w bezokoliczniku

wykonujacego dana czynnosc poprzez dodanie -er do rzeczownika lub -r do czasownika w bezokoliczniku

hjælp - pomoc

hjælpe - pomagac

hjælper - pomagajacy ( jednak pomocnik to medhjælper = med + hjælper )

Tworzenie zawodu kobiety najczesciej poprzez dodanie koncówki zenskiej - erske .

najczesciej poprzez dodanie koncówki zenskiej - erske .

sygepleje - ( syge + pleje = opieka nad chorymi )

sygeplejerske-( syge + pleje + erske ) - opiekunka chorych

Tworzenie niektórych rzeczowników od przymiotników poprzez dodanie koncówki - hed .

poprzez dodanie koncówki - hed .

fri - wolny frihed - wolnosc

mulig - mozliwy mulighed - mozliwosc

CZASOWNIKI .

.

Czasowniki posilkowe .

.

Ulomne -"wytarte" od czestego uzywania - i czesto skracane w mowie potocznej .

Skróty sygnalizuje sie w pismie poprzez dodanie apostrofu `

have - have ( heve ) - potocznie ha´ ( he ) - miec ( posiadac )

shell - skal ( skal ) - potocznie ska´ ( ska ) - miec zrobic ( powinnosc )

will - ville - chciec

may - må - móc ( miec zezwolenie )

can - kan ( ken ) - potocznie ka´ ( ke ) - móc ( potrafic )

like - lide ( lide - li ) - lubic

Czasowniki zwykle .

.

Czasowniki sa normalnie zakonczone w bezokoliczniku na - e ( z wyjatkiem ulomnych ) .

mur - mur mure - murowac

Czas terazniejszy tworzy sie od bezokolicznika poprzez dodanie -r .

tworzy sie od bezokolicznika poprzez dodanie -r .

mure - murowac

jeg murer - ja muruje - ale - jeg er murer = ja jestem murarzem ( wczesniejszy przyklad )

TWORZENIE PYTAN .

.

Przez inwersje .

.

Mozna to robic tak jak w jezyku angielskim - ale nie jest to czesto stosowane i na ogól tylko w krótkich zdaniach .

Er du rigtigt klog ? ( czy ty jestes madry ? - wyrazenie nagany )

Er det rigtigt ? ( naprawde ? - wyrazenie zdziwienia )

Za pomoca HV- slów .

.

Ich uzywanie daje podobny szyk zdania jak w jezyku polskim .

hvad - co , jak ( ang. what ) - hvad hedder du ? hvad er klokken ?

jak sie nazywasz ? która godzina ?

hvem - kto , kim ( ang. who ) - hvem er han ?

- kim on jest ?

hvilket - jaki jaka ( przy slowach typu -et ) - hvilket land er du fra ?

z jakiego kraju jestes ?

hvilken - jaki , jaka ( przy slowach typu -en ) - hvilken bus kører til stationen

jaki autobus jedzie do stacji ?

hvor - gdzie ( ang. where ) - hvor bor du ?

gdzie mieszkasz ?

hvornår - kiedy ( hvor + når ) - hvornår kommer ....

kiedy przychodzi ( przyjezdza ) ...

hvordan - jak , w jaki sposób - hvordan kan jeg ....

jak moge ....

hvorfor - dlaczego - hvorfor vil du ....

dlaczego chcialbys ....

hvor mange - jak wiele - hvor mange penge har du ?

jak wiele pieniedzy masz ?

hvor gammel - jak stary ( równiez - ile masz lat ) - hvor hvor gammel er du ?

ile masz lat ( jak stary jestes ) ?

hvorvidt - czy ( hvor + vidt ) - hvorvidt rækker mine penge til det ?

czy wystarczy mi na to pieniedzy ?

hvorfra - odkad ( hvor + fra ) - hvorfra skal vi begynde

skad mamy zaczac ?

hvorhen - dokad ( hvor + hen ) - hvorhen skal vi nu ? ( hvor )

dokad mamy sie udac ?

Inne formy tworzenia pytan .

.

mon - czy ( w znaczeniu jestem ciekawy czy )- mon rækker pengene til det ?

czy wystarczy na to pieniedzy ?

gad - czy ( w znaczeniu jestem ciekawy czy )- gad vide om pengene rækker?

ciekawe czy wystarczy pieniedzy?

PRZYMIOTNIKI I PRZYSLÒWKI .

.

Stopniowanie przymiotników poprzez dodawanie koncówek -ere i -est lub opisowe poprzez dodawanie slówek mere ( more ) i mest ( most ) .

høj - wysoki ( ang. high ) højere - wyzszy højest - najwyzszy

Tworzenie przyslówków od przymiotników poprzez dodanie -t

lav - niski ( ang. low ) lavt - nisko

PRZYIMKI .

Bardzo wazne w jezyku dunskim poniewaz uzywane sa do tworzenia wielu nowych slów .

af - z ( czegos ) afkræfte - af + krafte ( sila ) - zdementowac

bag - za baggrund - bag + grund ( grunt ) - tlo

efter - za , po eftertanke - efter + tanke ( mysl ) - refleksja

forbi - obok forbigående - forbi + gående ( idacy ) - przechodzacy

fra - od , z fradrag - fra + drag ( ciagnac ) - odciagniecie ( od podatku )

frem - naprzód fremskridt - frem + skridt ( krok ) - postep

før - przed ( o czasie ) førtidig - før + tidig ( czasowy ) - przedwczesny

gennem-przez gennemsnit - gennem + snit ( cicie ) - przecietna

i - w iblandet - i + blandet ( mieszany ) - wmieszany ( w cos )

ind - do srodka indgående - ind + gående ( idacy ) - doglebny

inden - wewnatrz indendørs - inden + dørs ( drzwi ) - w pomieszczeniu

indtil - do ( czasu )

hen - tam henlagt - hen + lagt ( polozony ) - odlozony

her - tu herboende - her + boende ( mieszkajacy ) - tu zamieszkaly

med - z ( czyms ) medhjælpær - med + hjælper ( pomagajacy ) - pomocnik

mellem- miedzy mellemlanding- mellem + landing - miedzyladowanie

mod - przeciw modtræk - mod + træk ( pociagniecie ) - kotrposuniecie

om - dookola , o , dla omrejse - om + rejse ( podrózowac ) - podróz okrezna

over - nad , po overlæge - over + læge ( lekarz ) - nadlekarz ( ordynator )

på - na påtænkt - på + tænkt ( pomyslany ) - zamierzony

siden - od ( o czasie ) sidenhen - siden + hen ( tam ) - od tego czasu

til - do tilskud - til + skud ( strzal ) - dodatek ( pieniezny )

tilbage- z powrotem tilbageskridt - tilbage + skridt - cofniecie sie

ud - na zewnatrz udsøgt - ud + søgt ( szukany ) - wyszukany

uden - bez , poza udendørs - uden + dørs ( drzwi ) - na zewnatrz

under - pod underofficer - under + officer ( oficer ) - podoficer

ved - przy , obok vedtage - ved + tage ( brac ) - przyjac ( uchwale )

 

{moscomment}

  • Kliknięć: 18066
0
0
0
s2sdefault

Więcej artykułów…